Een gratis bakkie als maatschappelijk smeermiddel

Afgelopen november startte het initiatief ‘Kop voor Nop’. Een gratis kop koffie of thee, die je kan bestellen voor jezelf óf voor een stadsgenoot die het wat minder breed heeft. Het doel is om cafés toegankelijker te maken voor iedereen in onze stad. Een simpel gebaar waarmee je zorgt voor net even iets meer ‘samen’ in de samenleving. Cafés als Warmoes, Buiten bij de Sluis, Venster, SOIA, Studio Sugarsnap en de drie locaties van Kaffeetaria doen al mee.

Jesse Jorg is grondlegger van dit initiatief. Hij probeert als programmamaker Impact bij RAUM stedelijke initiatieven te ontwikkelen die zorgen voor meer verbinding in de samenleving. Zijn studie Sociale geografie komt hem daarbij goed van pas. Daarnaast richtte hij zijn eigen sociale onderneming ‘We The City’ op. Jesse werd geboren in Utrecht, en groeide op in Houten in een klassiek gezin met één broertje en vier chinchilla’s(!).

Vertel eens wat meer over een Kop voor Nop

“Kop voor Nop komt voort uit een podcastaflevering van ‘Algoritme van de Stad’ die ik samen met onder andere Bianca Ernst (Hof van Cartesius en Buurman Utrecht) en Ivo Schot (Studio Sun City) maakte. In deze aflevering duiken we in de wereld van de espressobarcultuur in Italië, waar je nog steeds in vrijwel elke bar voor 1 euro – staand aan de bar – een espresso kan bestellen. Het zorgt ervoor dat iedereen zich in cafés en bars heel welkom voelt. Een sterk contrast met de cappuccino van € 4,50 op veel menukaarten in Utrechtse cafés. Vanuit de gedachte dat we cafés en openbare ruimtes waar iedereen kan komen toegankelijker willen maken, hebben we een ander idee uit Italië hiernaartoe gehaald: ‘caffè sospeso’ oftewel uitgestelde koffie. Dat vonden we een beetje onduidelijke naam die niet zo lekker bekt. Zo kwamen Jan Pieter (Goede Vrijdag) en ik op ‘Kop voor Nop’ uit.
Met een kleine bijdrage van € 2,50 kun je een extra kop koffie of thee bestellen bestemd voor stadgenoten, die wat minder te besteden hebben. We werken hierin samen met cultuurinstelling RAUM, ontwerpbureau Goede Vrijdag en de Armoedecoalitie.”

Hoe nu verder in 2025?

“We zijn in gesprek met de Bibliotheek, Tivoli Vredenburg en andere partijen, die zich eveneens bij dit initiatief willen aansluiten. Zo hopen we een netwerk van hotspots én een mooie spreiding door de hele stad, te krijgen. Daarnaast willen we de samenwerking tussen sociale organisaties en cafés versterken, zodat we uiteindelijk echt zorgen dat de drempel voor een bezoek aan een café wordt verlaagd. Zodat die vervolgens gaan voelen als een soort tweede huiskamer.”

Op welke manier hebben jullie met de Armoedecoalitie te maken?

“De Armoedecoalitie dacht met ons mee over het ontwerp, maar vooral over de afspraken die je moet maken met cafés. Zo laten we nu alle cafés een intentieverklaring tekenen. We hebben daarin onder andere opgenomen, dat ze nooit een koffie aan iemand weigeren. We hebben via de Armoedecoalitie met allerlei mensen en organisaties kunnen spreken. Dat hielp ons om vanuit verschillende perspectieven te kijken naar het initiatief.”

Hebben jullie met dit initiatief al leuke reacties of dingen meegemaakt?

“Mensen zijn erg verrast en dankbaar dat ze een Kop voor Nop kunnen bestellen. Weer andere mensen waarderen het, dat het hen op deze manier makkelijk wordt gemaakt om een beetje warmte te kunnen bieden aan mensen die dat goed kunnen gebruiken.”

Wat zou er naar jullie idee nog meer voor ‘nop’ moeten?

“Ik ben heel erg fan van cafés, waar je je eigen eten mag meenemen of kunt laten bezorgen. Dat is natuurlijk niet voor nop, maar je hoeft op die plekken niet persé te consumeren dus iets van het menu te bestellen. De grote hal van de Bibliotheek vind ik zodoende een prachtige plek, omdat je ook gewoon je eigen bammetjes mag meenemen. Het zorgt voor een hele prettige plek waar iedereen zich thuis lijkt te voelen.”

Welke knoop hebben jullie recent doorgehakt?

“Ik ben tot het inzicht gekomen, dat ik het niet leuk genoeg vind om mijn creativiteit in te zetten voor culturele programma’s. Eigenlijk vind ik het veel interessanter om die in te zetten voor positieve impact. Daarom heb ik recent gekozen om te stoppen als artistiek leider en te beginnen als programmamaker Impact.”

Een Kop voor Nop: hoe gaat in zijn werk?
Een poster of flyer, én de menukaart geven aan of een café meedoet aan dit initiatief. Bovendien staat er een duidelijk verlicht object op de bar. Een bezoeker kan vervolgens € 2,50 extra pinnen of betalen, dat bedrag komt telkens in een soort van (digitale) spaarpot. Iemand, die zin heeft in een bakkie – maar leeft van een krappe beurs – kan zo toch een bakkie doen.