Kamerleden CDA en Groenlinks/PvdA op werkbezoek

De Landelijke Armoedecoalitie ontving op 18 maart 2024 de Kamerleden Inge van Dijk (CDA) en Mohamed Mohandis (GL/PvdA) in de Haagse Laakwijk, waar de mensen bijna 10 jaar korter leven dan elders. Bestaanszekerheid vormde de kern van de gesprekken.

‘Veel werkenden hier komen niet rond’, vertelde opbouwwerker Linda Klee. Wethouder Armoede, Inclusie en Volksgezondheid Mariëlle Vavier ontving de Kamerleden in de protestantse Lukaskerk, die het project ‘Buurt en Lukas’ onderdak biedt. Wijkbewoners kunnen er terecht voor een inloopspreekuur, huiswerkbegeleiding, een kinderwinkel, voedselbankuitgifte en buurt & kerk-activiteiten. ‘Het is een plek waar bewoners een luisterend oor vinden en zich gehoord en gezien voelen’, aldus een van de sprekers tijdens het werkbezoek.

GGZ-zorgvraag kan omlaag door bespreekbaar maken van armoede

NVVK-directeur Geert van Dijk schetste tijdens het werkbezoek dat veel mensen het nog steeds moeilijk vinden om over hun geldzorgen te praten. De zorgen leiden onder andere tot een stijgende ggz-zorgvraag. ‘Die zou flink omlaag kunnen als we erin slagen armoede en financiële zorgen beter bespreekbaar te maken’, aldus Van Dijk. Meer aandacht voor het onderwerp in sectoren als de thuiszorg, de praktijkondersteuning bij de huisarts en de ggz helpt daarbij. Van Dijk wees ook op de rol van de overheid als schuldeiser. ‘Nog steeds een schuldeiser die voorrang wil, en die lange terugbetaaltermijnen en hoge boetes hanteert.’

Bestaanszekerheid moet vanuit Rijk geregeld worden

Wethouder Vavier maakt zich zorgen over drie zaken, vertelde ze de Kamerleden:

• De wijkbewoners kampen met armoede en financiële stress, en het verschil in gezondheid met mensen elders is groot. De mensen in Laak leven gemiddeld 10 jaar korter dan elders.
• Inkomensondersteunende regelingen hebben een beperkt bereik. De Haagse participatiepas wordt door 70% van de doelgroep gebruikt, de rest blijft liggen.
• Het ontbreken van structurele maatregelen voor armoedebestrijding. Bestaanszekerheid garanderen is een zaak van lange adem, terwijl veel regelingen slechts tijdelijk zijn.

NVVK-directeur Geert van Dijk sloot zich hierbij aan. ‘Bestaanszekerheid werkt alleen als dit vanuit het rijk structureel geregeld wordt en de basis in elke gemeente gelijk is’, aldus Van Dijk.

Toekenning is gecompliceerd

Bij de Kamerleden rees de vraag: als er zoveel niet-gebruik van inkomensondersteunende regelingen is, waarom kennen gemeenten alles dan niet in een keer toe? Het antwoord is eenvoudig maar ook gecompliceerd: er zijn zoveel voorzieningen dat er niet één instantie is die alles wat beschikbaar is, kan toekennen.

Nieuwe basis voor bestaanszekerheid nodig

Conclusie: we moeten een nieuwe, landelijke basis voor bestaanszekerheid leggen. Aan de Kamerleden gaven de sprekers deze randvoorwaarden mee:

• Ontwerp regelingen die direct uitkeren, zonder vooraf vereiste ingewikkelde aanvraagprocedures
• Kies integrale oplossingen, zoals ook geadviseerd door de Commissie Sociaal Minimum
• Ontwikkel pragmatische regelingen zonder terugvorderingsmogelijkheden
• Regel één loket voor zowel WW-uitkeringen als Participatiewet-uitkeringen
• Laat regelingen aansluiten op life-events

Stapeling zorgkosten voorkomen

Enkele ervaringsdeskundigen in het leven met een chronische ziekte en/of een beperking hadden aanvullende adviezen voor mensen in deze situaties:

• Creëer een hoger en stabiel inkomen
• Voorkom stapeling van zorgkosten; maximeer zorgkosten
• Zorg voor betaalbare vaste lasten
• Schaf het eigen risico af voor deze groep
• Verlaag de eigen bijdrage voor voorzieningen vanuit de Wet langdurige zorg

Mohandis en Van Dijk zeiden na afloop graag meer te willen weten over de manier waarop inkomens berekend worden bij het vaststellen van de afloscapaciteit in een schuldregeling. Hiervoor zal de NVVK nog een extra werkbezoek organiseren. De NVVK is samen met het Nibud kennispartner in de Landelijke Armoedecoalitie.